W najnowszej edycji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11), masochizm już nie jest uznawany za parafilię, a więc nie jest klasyfikowany jako zaburzenie seksualne. Czym zatem jest osoba praktykująca masochizm? Jest to jednostka, która odczuwa satysfakcję podczas doświadczania bólu lub poniżenia ze strony partnera podczas stosunku seksualnego. Osoba ta odczuwa podniecenie nie tylko w momencie cierpienia fizycznego – na przykład podczas wiązania czy bicia – ale także w sytuacjach wyraźnego upokorzenia.

Określenie „masochizm” kojarzy się z obrazem zawiązanych oczu, związanych rąk, narzędzi tortur i okrzyków bólu – sceną rodem z mrocznych lochów średniowiecznej egzekucji. Jednak dla niektórych osób ten obraz ma zupełnie inny, bardziej intymny i osobisty charakter.

Masochizm jest postrzegany jako nietypowy paradygmat zachowań seksualnych, rozumiany jako taki, który występuje tylko u niewielkiego procenta populacji. Masochista jest osobą, która doświadcza pobudzenia seksualnego tylko w sytuacjach, gdy partner seksualny zadaje mu ból fizyczny i psychiczny, poniżając go jednocześnie. Różne formy masochistycznych praktyk seksualnych obejmują wiązanie, bicie, obelgi, picie moczu, gniecenie czy deptanie (tzw. trampling).

Nazwa „masochizm” pochodzi od nazwiska austriackiego pisarza okresu romantyzmu, Leopolda Sachera-Masocha. W jego twórczości literackiej często pojawiają się postacie, które są seksualnie poniżane przez swoich partnerów.

Co do przyczyn masochizmu, nie ma jasnego i jednoznacznego schematu rozwoju tego zachowania. Jednak wielu naukowców zgadza się, że skłonności do różnych atypowych praktyk seksualnych kształtują się już w najwcześniejszych latach życia człowieka. Takie zachowanie może wynikać z nauczenia przez naśladowanie lub z predyspozycji biologicznej.

Nie odkryto jeszcze konkretnych czynników biologicznych prowadzących do tego rodzaju zachowań, jednak trwają badania nad neurofizjologicznymi podstawami różnych preferencji seksualnych i skłonności do ryzykownych praktyk. Często sugerowany jest związek między występowaniem nietypowych zachowań seksualnych a mniejszą neurofizjologiczną skłonnością do hamowania zachowań u danej osoby.