Właściwe odżywianie ma niezaprzeczalną rolę w terapii cukrzycy. Dieta dla diabetyków jest kluczowym elementem w zmaganiu się z tą chorobą, a jej zasady nie różnią się znacząco od ogólnych wytycznych dotyczących zdrowego żywienia. Oprócz specyficznych rekomendacji dotyczących dostosowania dawek leków do spożywanych posiłków, dieta dla osób z cukrzycą może być korzystna dla każdego, kto dba o swoje zdrowie.

Najważniejszym celem dietoterapii dla pacjentów ze zaburzeniami poziomu glukozy we krwi jest utrzymanie normoglikemii, czyli prawidłowego stężenia glukozy we krwi, odpowiedniego poziomu cholesterolu i trójglicerydów, ciśnienia krwi oraz zachowanie lub przywrócenie prawidłowej masy ciała.

Jest to możliwe dzięki terapii behawioralnej, która obejmuje zmianę nawyków żywieniowych, wprowadzenie aktywności fizycznej, zoptymalizowanie czasu snu, unikanie stresu oraz zaprzestanie używania używek. Taka terapia powinna być stosowana u wszystkich pacjentów z cukrzycą, niezależnie od jej typu, ponieważ skutecznie zmniejsza ryzyko powikłań i ułatwia ich leczenie, a także korzystnie wpływa na ogólny stan zdrowia i samopoczucie pacjenta na różnych etapach terapii.

Warto podkreślić, że nie ma jednego uniwersalnego planu odżywiania dla osób z cukrzycą. Istnieje jednak wiele zaleceń dotyczących żywienia, które są polecane dla tej grupy osób. To, co popularnie nazywamy dietą cukrzycową, to w praktyce promowanie ogólnych zasad zdrowego odżywiania, z dodatkowym naciskiem na kontrolę ilości spożywanych porcji, łącznej ilości węglowodanów i ich zawartości w poszczególnych posiłkach, jakości posiłków (ograniczając źródła prostych węglowodanów) oraz liczby i regularności posiłków.

Dla pacjentów z cukrzycą typu 1 o prawidłowej masie ciała, najważniejsze jest przestrzeganie zasad zdrowego odżywiania, omijając proste cukry. Plan odżywiania jest opracowywany indywidualnie dla każdego pacjenta, uwzględniając schemat leczenia. Najważniejsze jest tutaj umiejętne szacowanie zawartości przyswajalnych węglowodanów w posiłkach, korzystając z koncepcji tzw. wymiennika węglowodanowego. Istotna jest także świadomość wpływu pokarmów białkowych i tłuszczowych na poziom glukozy we krwi.

W przypadku cukrzycy typu 2, odpowiednie odżywianie ma na celu wpływać na parametry metaboliczne oraz wprowadzać normalizację masy ciała, szczególnie jeśli występuje nadwaga lub otyłość. Przy planowaniu diety, bardzo użyteczne są pojęcia indeksu i ładunku glikemicznego.