Mdłości są zazwyczaj postrzegane jako niechciane zapowiedzi nadchodzących wymiotów, doświadczamy ich wielokrotnie w ciągu naszego życia, a czasem wystarczy tylko odrażający zapach, aby je wywołać. W wielu sytuacjach jednak, mdłości mogą stać się dolegliwością tak intensywną i długotrwałą, że zaczynają stanowić problem sam w sobie. Niestety często bywają ignorowane przez lekarzy, ponieważ są to objawy subiektywne, które nie dają się łatwo zmierzyć czy potwierdzić, często są także uznawane za skutek problemów emocjonalnych.

Nie jest łatwo scharakteryzować doświadczenie mdłości – zwykle określa się je jako nieprzyjemne uczucie związane z chęcią zwymiotowania, ale zazwyczaj nie kończy się faktycznymi wymiotami. Mdłości spotykają nas sporadycznie, jednak około 2% populacji (według Aziza i współautorów, 2018) cierpi na chroniczne mdłości, które pojawiają się co najmniej raz w tygodniu.

Intensywność mdłości może się różnić – dla jednych to tylko nieprzyjemne, męczące uczucie, dla innych prawdziwa agonia. Odczuwanie mdłości często idzie w parze z innymi objawami takimi jak bóle brzucha, wzdęcia i brak apetytu. W przypadku osób cierpiących na chroniczne mdłości, często pojawiają się także zgaga, dyskomfort w klatce piersiowej, zimny pot, ślinotok, pobudzenie i bladość.

Na mdłości częściej cierpią dzieci i młodzież, kobiety oraz osoby otyłe są również bardziej na nie narażone. Proces diagnozy zazwyczaj obejmuje podstawowe badania krwi, skupiające się na poziomie elektrolitów, próbach wątrobowych i enzymach trzustkowych, testach ciążowych, a czasem także USG jamy brzusznej, RTG czy endoskopii.

Mechanizm powstawania mdłości jest złożony i może różnić się w zależności od pierwotnego bodźca. Przeważnie uważa się, że informacje z różnych części ciała są przesyłane do jądra pasma samotnego znajdującego się w rdzeniu przedłużonym przez bodźce z układu nerwowego centralnego, systemu przedsionkowego i móżdżkowego, krwi oraz układu pokarmowego.

Główne przyczyny występowania mdłości

Diagnoza mdłości jest wyzwaniem, ponieważ są one niespecyficznym objawem i mogą występować w związku z szerokim spektrum różnych problemów zdrowotnych. U kobiet w wieku rozrodczym pierwszym podejrzewanym czynnikiem jest najczęściej wczesna ciąża – tak naprawdę, aż 30% przyszłych mam doświadcza silnych nudności w pierwszym trymestrze ciąży, spowodowanych działaniem gonadotropiny kosmówkowej. Dla ogółu populacji, mdłości są najczęściej związane z zaburzeniami lub chorobami układu pokarmowego – mogą towarzyszyć infekcjom żołądka i jelit, zatruciom pokarmowym, zespołowi drażliwego jelita, chorobie wrzodowej, chorobie refluksowej, niestrawności, zaparciom, celiakii, nietolerancji glutenu, chorobie Crohna, żółtaczce oraz nowotworom trzustki i żołądka.

Mdłości mogą jednak nawet być objawem problemów niezwiązanych bezpośrednio z gastrologią. Najczęściej obejmują one skutki uboczne przyjmowania określonych leków i suplementów diety takich jak antybiotyki czy leki hormonalne; intensywny ból, zwłaszcza migreny; stany pooperacyjne, zwłaszcza po narkozie ogólnej; infekcje wirusowe takie jak grypa czy koklusz; zaburzenia metaboliczne, np. wysoki poziom cukru u diabetyków; zaburzenia endokrynologiczne: nadczynność i niedoczynności tarczycy; problemy ginekologiczne jak zaburzenia miesiączkowania czy nowotwór jajników oraz wiele innych.