Nie każde pocenie się w nocy jest objawem tzw. nocnych potów. Symptom ten nie jest jedynie efektem przegrzania ciała pod ciepłą kołdrą, ani oznaką nadmiernej potliwości. Przyczyny za jego występowanie mogą być odmienne i zaskakująco różnorodne. Często do prawidłowego zdiagnozowania tego stanu wymaga się wielu badań medycznych oraz doświadczenia klinicznego.

Okazuje się, że nawet 40% pacjentów odwiedzających lekarzy pierwszego kontaktu deklaruje nawracające problemy z potliwością nocną. Zgłaszają je zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Jednak u płci żeńskiej zwykle łatwiej jest ustalić przyczynę tego symptomu, gdyż najczęściej ma ona źródło w zaburzeniach hormonalnych.

Nocne poty to nie tylko sytuacja, w której osoba budzi się spocona po nocnym odpoczynku pod grubą kołdrą i w ciepłej piżamie. Jest to naturalna reakcja organizmu na przegrzanie, podczas której dąży on do obniżenia temperatury ciała przez produkcję potu. Mimo braku oficjalnej definicji medycznej tego stanu, z systematycznego przeglądu literatury medycznej przeprowadzonego przez naukowców amerykańskich w 2012 roku, za kluczowe uznano takie cechy jak powtarzalność, intensywność (potrzeba zmiany piżamy i/lub pościeli) oraz wyraźny dyskomfort. Nie wyznaczono jednak konkretnych miejsc pocenia – są one różne dla różnych osób, od twarzy i dłoni, aż po plecy i klatkę piersiową.

Według naukowców mechanizm nocnego pocenia nie jest do końca poznany. Sugeruje się, że może mieć on podłoże termoregulacyjne, obserwowane np. w przypadku gorączki towarzyszącej wielu infekcjom, lub być związany z działaniem układu nerwowego, zaburzeniami reakcji chemicznych czy procesu osmozy w ciele. Inna teoria mówi o bezpośredniej stymulacji gruczołów potowych.

Nocne poty są często opisywane w literaturze medycznej jako symptom menopauzy. Główna przyczyna to fluktuacje poziomu hormonów żeńskich – estrogenu i progesteronu, które są ściśle związane z procesem menopauzy i zanikiem funkcji rozrodczych. Skutkiem takich zmian mogą być zaburzenia termoregulacji. W efekcie, kobiety w wieku od 45 do 55 lat często skarżą się na uderzenia gorąca, zaczerwienienie i potliwość, szczególnie nachalną w nocy. W takich przypadkach prawidłowo dobrana terapia hormonalna może znacznie poprawić komfort nocnego snu.

Nocne poty mogą również wynikać z zaburzeń hormonalnych po porodzie oraz podczas stosowania hormonalnej antykoncepcji, zwłaszcza w okresach przerw w jej przyjmowaniu. Innym typowo żeńskim problemem, którego objawem są nocne poty, jest przedwczesne wygaśnięcie funkcji jajników. Dotyczy to sytuacji, gdy u kobiet poniżej 40 roku życia dochodzi do wyczerpania pęcherzyków jajnikowych, co skutkuje poważnymi zmianami hormonalnymi.