Powszechnie obserwowany objaw, znany jako światłowstręt, to nadmierna wrażliwość oczu na światło, która zazwyczaj świadczy o nieszkodliwych problemach okulistycznych. Jednak niepokój i wręcz ból wywołany przez patrzenie na źródło światła, może także sugerować obecność poważniejszych chorób, w tym tych związanych z układem nerwowym.

Światłowstręt, nazywany również fotofobią, oznacza dyskomfort podczas patrzenia na jakiekolwiek źródło światła, nawet o łagodnym natężeniu. Ten objaw jest często obecny przy wielu schorzeniach oczu. Najbardziej typowe są zapalenia spojówek i/lub rogówki, które mogą mieć podłoże alergiczne, bakteryjne lub wirusowe. Charakterystycznym objawem zapalenia spojówek jest tzw. triada irytacyjna – łzawienie, światłowstręt oraz mrużenie oczu. Ból staje się szczególnie intensywny w przypadku uszkodzeń powierzchni rogówki, a towarzyszy mu silne łzawienie i mrużenie oczu. Uszkodzenia rogówki są częstym zjawiskiem u osób korzystających z soczewek kontaktowych, zwłaszcza wielokrotnego użytku, co wynika z niewłaściwej higieny, takiej jak zbyt długie noszenie soczewek i niewystarczające je czyszczenie. Lekki światłowstręt jest także typowym objawem zespołu suchego oka oraz przemęczenia oczu, np. po wielogodzinnej pracy przed monitorem, w ciemnym pomieszczeniu. W takich sytuacjach pomocne mogą okazać się preparaty sztucznych łez.

Wzmożona wrażliwość na światło może także towarzyszyć stanom zapalnym już nie tylko na powierzchni gałki ocznej, ale również wewnątrz niej. Do takich stanów należą zapalenia wnętrza gałki ocznej oraz zapalenia tęczówki i ciała szklistego. Zapalenie wnętrza gałki ocznej (endophthalmitis), które jest zazwyczaj komplikacją po urazie czy operacji na oku, wiąże się z dużym ryzykiem utraty wzroku. Oprócz światłowstrętu, inne objawy obejmują znaczne pogorszenie widzenia, ból, a także obecność krwi i ropienia wewnętrznych struktur oczu. Z kolei zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego, oprócz światłowstrętu, manifestuje się silnym, kłującym bólem oka i wysiękami zapalnymi, widocznymi przede wszystkim na rogówce. Choroba ta niesie ze sobą ryzyko powstania tzw. zrostów przednich, które mogą w przyszłości prowadzić do powstania m.in. jaskry wtórnej.